Elke consument heeft in feite een ‘beetje vee’ nodig om zijn voedselkringloop te kunnen sluiten. Voedselkringlopen zijn namelijk alleen mét dieren te sluiten. Wie ruimt de sinaasappelschillen van je jus d’orange op of de bijproducten van het brood dat je eet? Via vee kunnen we dit weer omzetten tot hoogwaardig humaan voedsel.
De veehouderij verwerkt al veel circulaire grondstoffen, met name uit groep 4 van het circulair voer spectrum. Een veehouderij die kringlopen wil sluiten zou geen krachtvoer met grondstoffen uit de groepen 5 en 6 van het circulair voer spectrum moeten gebruiken.
Veehouderij die volledig circulair voer inzet, heeft daarbij de volgende kenmerken:
- het voer van het vee concureert niet met humane voeding;
- er is geen ‘onzichtbare’ landbouwgrond buiten het eigen bedrijf ingezet om veevoer te verbouwen;
- het voer heeft een extreem lage CO₂ footprint;
- het voer is GMO vrij; dit omdat humane voeding in de EU ook GMO vrij is;
Kortom: prachtige extra verkoopargumenten voor boerderijzuivel, vlees en eieren!
Een (melk)veehouderij zonder krachtvoer is alleen realistisch voor bedrijven die de lagere productie kunnen compenseren door een meerprijs voor hun producten.
Een veehouderij met circulair krachtvoer hoeft qua productie niet onder te doen ten opzichte van veehouderij met regulier krachtvoer. Wel zal het circulaire voer enige meerkosten hebben. Dus ook bij gebruik van circulair krachtvoer geldt, dat dit alleen nog maar realistisch is voor veehouderijbedrijven die een meerprijs voor hun producten kunnen realiseren.
Circulaire varkenshouderij
Een varken is een ultiem kringloopdier omdat het qua voeding alles zou kunnen eten wat de mens ook eet. Gangbare varkensbedrijven met brijvoer verwerken al veel reststromen. Maar een groot deel daarvan zijn reststromen van energieproducten (groep 5) zoals tarwegistconcentraat. In feite een ongewenste reststroom omdat landbouwgewassen hoger op de ladder van Moerman ingezet zouden moeten worden.
Volledig circulaire gevoerde varkens vinden we met name bij kleinschalige concepten zoals ‘Zonvarken’ & ‘De Goed Gevulde’.
Circulaire pluimveehouderij
Als we aan pluimveevoer denken, denken we aan graan. De kip heeft een spiermaag om harde zaden en granen te malen. Zijn hele welzijn is daar op ingesteld. Circulair pluimveevoer is daarmee een lastig verhaal. Maar onmogelijk is het niet. Er zijn inmiddels voorbeeld bedrijven waar leghennen circulair voer krijgen. Ook de vleeskuikens bij De Goed Gevulde worden met circulair voer groot gebracht.
Melkveehouderij met gesloten kringlopen
Op een melkveebedrijf zijn de kringlopen op bedrijfsniveau te sluiten. In een ideale kringloop op het melkveebedrijf wordt geen kunstmest gebruikt, komt alle ruwvoer van eigen grond en is geen of een minimum aan circulair krachtvoer nodig.
Door de juiste keuze van ruwvoergewassen met met bijvoorbeeld eiwitrijke gewassen zoals vlinderbloemigen en een gevarieerd kruidenrijk grasland kunnen de koeien onder optimale omstandigheden volledig van eigen land worden gevoerd. Indien toch krachtvoer nodig is, kunnen circulaire rundveevoeders of circulaire enkelvoudige grondstoffen worden ingezet. Daarmee zijn niet elders op de wereld nog onzichtbare hectares in gebruik voor het veevoer.
Als alleen een aanvulling van mineralen en vitamine nodig is, kan dat ook zonder gebruik van krachtvoer worden gerealiseerd. In de volgende situaties kan aanvoer van circulair krachtvoer op een melkveebedrijf met een kringloop bedrijfsvoering nodig zijn;
- Bij een zeer hoogproductieve veestapel;
- Wanneer het ruwvoer qua voederwaarde onvoldoende aansluit bij de nutritionele behoeften van de veestapel kan het pad in worden geslagen van diversificatie van de weide en anderzijds genetisch naar een nutritioneel minder eisende rund. In de weg daar naar toe kan een aanvulling met circulair krachtvoer een oplossing bieden;
- Als de verhouding energie-eiwit in het geteelde ruwvoer niet uitpakt zoals gewenst;
- Bij een melkveebedrijf op schrale gronden. Op kleigrond is het gras en de geteelde gewassen vaak rijker aan voedingsstoffen;
- Voor runderen met conditieachterstanden.
Bepaalde reststromen van humane voeding uit groep 4 van het circulair voer spectrum zoals citruspulp zijn eigenlijk alleen via herkauwers om te zetten in humane voeding. In dat licht bezien is de inzet van circulair rundveevoer altijd wenselijk. De mens die producten van sinaasappels en citroenen wil nuttigen heeft in feite een beetje rundvee nodig om op de beste manier van deze reststroom af te komen.